شالوده وحدت ادیان ابراهیمی

پیام پیامبران - قسمت اول

ادیان منتسب به حضرت ابراهیم یعنی ادیان یهود، مسیحیّت و اسلام از خاورمیانه برخاسته و بر اصل توحید و یگانگی خداوند استوار می باشند.
تعالیم پیامبرانی همچون حضرت موسی(ع) حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) با یکدیگر مغایرت نداشته، بلکه کلیه پیامبران مردم را بسوی شناخت خداوند یگانه هدایت نموده و عروج به مراتب عالیتری از موجودیّت انسان را تعلیم میفرمایند. به عبارت دیگر تفاوتی ما بین اصول اساسی ادیان فوق وجود ندارد، بلکه تفاوت در برداشتهای جمعی و فردی محدود از واقعیت دین و چگونگی تجزیه و تحلیلهای اجتماعی و قومی می باشد. قدر مسلّم این است که کلیّه ادیان به وجود خالق یکتا معتقدند، ولی برداشتهای غلط و محدود از تعالیم پیامبران همواره در طول تاریخ موجبات اختلاف، تفرقه و جنگ و ستیز بین ادیان را فراهم آورده و کماکان ادامه دارد.
حضرت صلاح الدّین علی نادر عنقا، پیر مکتب طریقت اویسی شاه مقصودی®، مکتب عرفان اسلامی، در کتاب "عرفان، پلی ما بین ادیان" می فرمایند :

«اساس کلّیه ادیان بر اصل یگانگی استوار میباشد. پیامبران نوید الهی را برای بشریّت به ارمغان آوردند که خدای یکتا وجود دارد و آنان با این خداوند یکتا در ارتباط مستقیم بوده و پیام او را دریافت نموده اند و هر انسانی قادر به شناخت خداوند می باشد. بنابراین ، اگر یک خدا و یک واقعیت وجود دارد، ناگزیر یک "دین" می تواند موجود باشد. و "دین" به عنوان یک واقعیت مطلق، می بایست در لفظ به صورت کلمه ای مفرد باشد و کلمه "ادیان" به صورت جمع، مفهوم واقعی ندارد. زیرا یک خدا، یک حقیقت و یک واقعیت وجود دارد و کلیه پیامبران اهل کتاب یعنی حضرت موسی (ع)، حضرت عیسی (ع) و حضرت محمد(ص) ما را بسوی این واقعیت یگانه و حصول آزادگی نهایی رهنمون گشته اند.»
خداوند در قرآن کریم می فرماید :


وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ
(سوره ذاریات ۵۱، آیه ۶)

دین یک واقعیت است

اصل یگانگی دین در قرآن صریحاً تاکید شده است :


شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَن يَشَاء وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَن يُنِيبُ
(سوره ۴۲ شوری، آیه ۱۳)


آیین نهاد برای شما از دین آنچه اندرز داد بدان نوح را و آنچه وحی فرستادیم به سوی تو و آنچه توصیه کردیم بدان ابراهیم و موسی و عیسی را که به پای دارید دین را و پراکنده نشوید در آن، دشوار است بر مشرکان آنچه خوانیشان بدان، خدا گزیند بسوی خویش هرکه را خواهد و رهبری کند به خویش هرکه را بسویش بازگردد


I. Nader Angha, Sufism, A Bridge Between Religions (Riverside, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications, 2002), 51-53